فرهنگ و هنر

رویارویی ایران و عراق در جنگ دریایی به روایت سپهبد عبید محمد الکعبی

هواپیماهای ترابری روسی را برای پرتاب این موشک‌ها تجهیز کردیم. در آغاز سال ۱۹۸۸میلادی هنگامی که هواپیماهای عراقی به نفت کش‌ها و تأسیسات ایران در منطقه خلیج‌فارس حمله کردند، درگیری شدیدی در این منطقه رخ داد. طول موشک‌های کرم ابریشم شش متر است و از فاصله ۶۰ تا ۷۰ کیلومتری هدف می‌توان آنها را شلیک کرد

به گزارش کا 118، پس از سقوط صدام، شورای اطلاعات ملی آمریکا پروژه‌ای برای گفتگو با فرماندهان صدام را ترتیب داد تا به معمای شخصیتی او بیشتر پی ببرد. این پروژه از سوی مرکز بررسی اسناد درگیری‌ها (Conflict Records Research Center) به اجرا درآمد و نتیجه آن در کتابی با عنوان «جنگ عراق و ایران از دیدگاه فرماندهان صدام»، انتشار یافت.

متن زیر خلاصه‌ای از گفتگوی چند تن از کارشناسان آمریکایی ( کوین ام. وودز، ویلیامسون مورای) با سپهبد عبید محمد الکعبی درباره جنگ در خلیج فارس است.

وودز: اگر عراق به پایگاه‌هایی در خارج از خلیج‌فارس دست می‌یافت می‌توانست ایران را در جنوب این منطقه زیر فشار قرار دهد و اگر شمال منطقه به دست شما می­‌افتاد، ایران باید محموله‌های نفتی‌اش را به بندرعباس منتقل می‌کرد  شما در پی راهی بودید که جنگ اقتصادی را به جنوب خلیج‌فارس بکشانید، درست است؟

کعبی: در مرحله پایانی جنگ، به‌تدریج استفاده از موشک‌های کرم ابریشم را در هواپیماهایمان آغاز کردیم و کل منطقه خلیج‌فارس را مورد حمله قراردادیم.

وودز: موشک‌های کرم ابریشم موشک‌های سنگینی هستند. این موشک‌ها را از چه هواپیماهایی شلیک می‌کردید؟

کعبی: هواپیماهای ترابری روسی را برای پرتاب این موشک‌ها تجهیز کردیم. در آغاز سال ۱۹۸۸میلادی هنگامی که هواپیماهای عراقی به نفت کش‌ها و تأسیسات ایران در منطقه خلیج‌فارس حمله کردند، درگیری شدیدی در این منطقه رخ داد. طول موشک‌های کرم ابریشم شش متر است و از فاصله ۶۰ تا ۷۰ کیلومتری هدف می‌توان آنها را شلیک کرد

وودز: درجایی خوانده‌ام که هواپیماهای عراقی دست‌کم در یک مورد برای سوخت‌گیری یا به علت خسارت‌هایی که به آنها واردشده بود مجبور شدند مسیرشان را به‌طرف کشورهای حوزه خلیج‌فارس تغییر دهند.

کعبی: به‌ندرت این اتفاق می‌افتاد.

وودز: اگر موفق شده بودید تأسیسات دریایی عراق را در جیبوتی، سومالی، عمان یا یمن ایجاد کنید، فکر می‌کنید این کار چگونه می‌توانست اوضاع را تغییر دهد؟

کعبی: می‌توانستیم مانع تردد کشتی‌ها بین اروپا و ایران شویم و از این طریق ایران را برای قبول صلح زیر فشار قرار دهیم. بر همین اساس، عراق برای ساخت ناوچه‌های کلاس لوپو با ایتالیا وارد معامله شد.

وودز: ممکن است در مورد درس‌هایی که از جنگ ایران و عراق در ارتباط با آینده نیروی دریایی عراق فراگرفتید بیشتر توضیح دهید؟

کعبی: ازنظر ما، درس‌هایی که از جنگ زمینی، جنگ دریایی و بازسازی ناوگان فرا گرفتیم به ما نشان داد که چگونه ناوگان عراق را بازسازی کنیم و به چه نوع عملیاتی نیاز داریم. برای تحقق منافع عراق در هر جنگ احتمالی در آینده، نیروی دریایی عراق باید در خارج از خلیج‌فارس وارد عمل شود. نفت همچنان کالایی راهبردی باقی خواهد ماند که ایران برای تقویت ماشین جنگی‌اش به آن وابسته بوده، در خارج از خلیج‌فارس و در دریای عمان به دنبال گزینه‌ای جایگزین خواهد بود. اما ایرانیان حتی اگر بتوانند در خارج از این منطقه هم امکاناتی برای صدور نفت ایجاد کنند، بازهم تأسیسات اصلی‌شان نظیر میدان‌های نفتی و سایر موارد مشابه همچنان در برابر حملات خارجی آسیب‌پذیر خواهند بود.

وودز: این بدان علت است که میدان‌های نفتی اصلی ایران در شمال خلیج‌فارس است و ایرانیان حتی اگر در خارج از آن‌هم وارد عمل شوند، باز مجبورند نفتشان را از شمال این منطقه صادر کنند.

کعبی: بله، درست است. عراق برای دستیابی به یک پیروزی دریایی راهبردی باید تأسیساتی در داخل خلیج‌فارس داشته باشد تا بتواند از شناورهای سریع و پرقدرت مانند قایق‌های موشک‌انداز، ناوچه‌ها، بالگردها، هواناوها و برخی انواع قایق‌های گشتی نظیر قایق‌های ایتالیایی اسپارویرو (Sparviero) استفاده کند. قایق‌های اسپارویرو از نوع هواناو بوده، به توربین‌های گازی بوئینگ ، دو سامانه موشکی خودکار و یک قبضه توپ ۷۶ میلی‌متری مجهزند. سرعت این قایق‌ها به بیش از ۱۰۰ کیلومتر قابل‌افزایش است. اما نیروی دریایی عراق در خارج از خلیج‌فارس به کشتی‌های بزرگ نظیر ناوچه‌ها، ناوهای مجهز به باند فرود بالگردهای شناسایی و سامانه‌های هدایت موشک‌های دوربرد نیاز دارد.

مورای: در بررسی عملیات دریایی در جنگ عراق علیه ایران به این نکته اشاره شد که در اختیار داشتن جزیره کویتی بوبیان (Bubiyan) از هر نظر برای توسعه قدرت دریایی عراق در خلیج‌فارس برای این کشور حیاتی بود.

کعبی: این جزیره یکی از اهدافی بود که رهبری عراق توجه زیادی به آن داشت ولی متأسفانه کویتی‌ها مایل نبودند امکان دسترسی به آن را برای ما فراهم نمایند.

مورای: دلایل و توجیهات زیادی برای تجاوز صدام به کویت وجود دارد مسئله بوبیان‌ هم در این تصمیم صدام تأثیر داشت؟

کعبی: خیر، دلیل اصلی این تجاوز نفت بود و موضوع جزیره بوبیان از علل اصلی جنگ خلیج‌فارس نبود. عراق پس از جنگ ایران و عراق با مشکلات اقتصادی شدیدی مواجه بود. قیمت نفت بسیار پایین بود به طوری که گاهی هر بشکه نفت بین هفت تا ده دلار معامله می‌شد و قیمت نفت همچنان در حال کاهش بود. این علت اصلی جنگ بود.

انتهای پیام

مقالات مرتبط

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا