مهربانی روستانشینان با یار مهربان
به گزارش کا 118، یکی از راه های ارتقای فرهنگ جوامع از گذشته‌های دور تا کنون ارتقای مطالعه و کتابخوانی در میان مردم بوده است و نهاد کتابخانه‌ها به عنوان مراکزی فرهنگی بیشترین نقش را در این زمینه برعهده داشته اند.
امروزه با توجه به گسترش شبکه‌های مجازی و اجتماعی، فرهنگ کتاب و کتابخوانی نیز همانند بسیاری از مسائل و موضوعات جامعه نسبت به گذشته کمرنگ شده و مردم به جای صرف وقت در کتابخانه‌ها و یا در دست گرفتن کتاب و مطالعه آن، به سمت فضای مجازی رفته و نیاز خود را از این طریق برطرف می‌کنند؛ اما هنوز هم هستند کسانی که خواندن و مطالعه کتاب را با هیچ چیز دیگری عوض نمی‌کنند ولی به دلایل مختلف امکان دسترسی به کتاب را ندارند که در این میان می توان از افراد ساکن در برخی از روستاها به عنوان دوستداران کتابی نام برد که دسترسی به کتاب و کتابخوانی ندارند.
بر این اساس احداث کتابخانه‌های روستایی که در سال‌های اخیر افزایش یافته است می تواند گامی بسیار بلند در راستای بالندگی فرهنگی روستانشینان و ارتقای سطح مطالعه در میان آنان باشد.
استان کردستان دارای ۱۶ باب کتابخانه نهادی و ۹ باب اکتابخانه‌مشارکتی روستایی است که در تمام سطح استان پراکنده هستند.
روستای دوستدار کتاب
روستای سرا از توابع شهرستان سقز با جمعیت بیش از هزار نفر دارای جایگاه فرهنگی و علمی بالا است که افرادی اندیشمند و عالم از دل آن برخواسته‌اند و هم اکنون نیز اکثر خانوارهای روستا ؛ افرادی با تحصیلات بالا و علاقمند به مطالعه هستند.
این روستا از جمله روستاهایی است که از سال ۱۳۷۴ دارای کتابخانه شده و با توجه به اینکه کمتر خانواده‌ای در این روستا زندگی می‌کند که فاقد سواد و مدرک تحصیلی بالا باشد، می توان از این روستا به عنوان یکی از روستاهای دوستدار کتاب در استان نام برد.
کتابخانه شهید رجایی سرا با ۵۱۲ متر مربع زیربنا در زمینی هزار متری واقع شده و دارای بخش‌های مختلف سالن مطالعه، بخش کتاب، نشریات و بخش های مختلف فرهنگی بوده و در بخش اصلی دارای ۱۲ هزار جلد کتاب در موضوعات مختلف است که البته مسوول و کتابدار این کتابخانه می گوید: در بخش منابع با کم و کسری زیادی روبرو هستیم.
منابع کتابخانه‌ای سرا مطابق نیاز مخاطب نیست
سرگل رحیمی در این رابطه در گفت و گو با خبرنگار کا 118اظهار داشت: مردم روستای سرا مردمانی کتابخوان و دوستدار مطالعه و کتابخانه هستند اما در حال حاضر منابع و کتاب‌هایی که در کتابخانه روستا موجود است اکثرا بی کیفیت، فرسوده و بدون مخاطب است.
وی اظهار داشت:در کتابخانه منابع حرف اول را می زند به گونه‌ای که اگر کتابخانه‌ای امکانات و تجهیرات لازم را داشته باشد اما فاقد کتاب و منابع مخاطب‌پسند باشد، عملا آن کتابخانه خالی تصور می‌شود. در کتابخانه منابع حرف اول را می زند به گونه‌ای که اگر کتابخانه‌ای امکانات و تجهیرات لازم را داشته باشد اما فاقد کتاب و منابع مخاطب‌پسند باشد، عملا آن کتابخانه خالی تصور می‌شود.
مسوول کتابخانه شهید رجایی روستای سرا با بیان اینکه هم‌اکنون منابع موجود درکتابخانه روستا مطابق با نیاز مخاطبان نیست، گفت: در زمینه اهدای کتاب به کتابخانه‌های روستایی نیازسنجی انجام نمی‌شود و هر عنوان کتابی که از سوی نهاد کتابخانه‌ها تهیه شده باشد به بخش منابع آن کتابخانه منتقل می شود.
وی تاکید کرد: نهاد کتابخانه‌های عمومی کردستان باید نیاز مخاطبان روستایی را در نظر گرفته و طبق آن، منابع را در اختیار کتابخانه‌ها قرار دهد در غیر اینصورت از تعداد مخاطبان و دوستداران به کتاب و کتابخوانی در روستاها کم می‌شود و مردم دیگر رغبتی به خواندن کتاب نخواهند داشت.
رحیمی با بیان اینکه این موضوع فقط مختص روستای سرا نیست و سایر روستاهای دارای کتابخانه استان نیز با این مشکل مواجه هستند، یادآور شد: در کتابخانه روستای سرا بخش کودک و نوجوان تا حدودی جوابگوی نیاز مخاطبان است اما سایر بخش‌ها با کمبود منابع روبرو است.
وی افزود: امسال نسبت به سال‌های گذشته نیز منابع کمتری از سوی نهاد کتابخانه‌ها به روستاها ارسال شده و بیشتر منابع ارسالی نشریات است که قطعا نمی تواند جای کتاب را بگیرد.
به گفته وی کودکان بیشتر به کتاب‌های درسی و قصه و داستان و زنان بیشترخواهان کتاب های آشپزی، شیرینی‌پزی، رمان و غیره بوده و مردان نیز کتاب‌های تاریخی را می پسندند لذا باید نیاز این مخاطبان در نظر گرفته شود.
پاتوق فرهنگی روستاییان
در حال حاضر کتابخانه شهید رجایی روستای سرا به پاتوق فرهنگی برای مردم این روستاها و روستاهای اطراف تبدیل شده و روستانشینان بویژه مدارس و دانش‌آموزان از این کتابخانه علاوه بر مطالعه برای اجرای برنامه‌های فرهنگی هم استفاده می کنند.
مسوول کتابخانه روستای سرا اظهار داشت: این کتابخانه در نزدیکی مدرسه روستا قرار دارد و اینکه دانش‌آموزان تعدادی از روستاهای اطراف نیز در مدرسه سرا تحصیل می کنند این امر در ترغیب روستاییان به سمت کتاب و کتابخوانی بسیار تاثیرگذار بوده و از این کتابخانه برای اجرای برنامه‌های فرهنگی در طول سال بهره گرفته می شود.
وی یکی از نقاط قوت کتابخانه سرا را اجرای همین کارهای فرهنگی اعلام کرد و گفت: برگزاری نشست‌های کتابخوان، برگزاری شب شعر با دعوت از نویسندگان و شاعران استان، اجرای برنامه‌های فرهنگی و دعوت از اساتید دانشگاه‌ها برای سخنرانی از جمله برنامه‌های فرهنگی این نهاد است.
رحیمی از نهاد کتابخانه‌های عمومی استان خواست در زمینه انجام کارهای فرهنگی در روستاها مانع تراشی نکرده و زمینه را برای مسوولان کتابخانه‌های روستایی فراهم کنند تا بتوانند مطابق نیازهای منطقه خود برنامه فرهنگی برگزار کنند.
وی در پایان سخنان خود خواستار توجه به نیروها در کتابخانه‌های مشارکتی روستاها شد و گفت: نیروهایی که در این کتابخانه‌ها به عنوان کتابدار و یا مسوول بکارگیری می‌شوند باید داروطلبانه باشد که با مشکلات زیادی روبروبوده و نیازمند توجه از سوی متولیان امر هستند.
سه شهر فاقد کتابخانه روستایی
محمد مخدومی مدیرکل نهاد کتابخانه‌های عمومی کردستان گفت: نهاد کتابخانه‌های عمومی استان به عنوان یک نهاد مردمی و متمرکز به سوی نیازهای اقشارمختلف جامعه صاحب ۵۳ کتابخانه نهادی و ۳۰ باب کتابخانه مشارکتی است که ۱۶ باب از کتابخانه‌های نهادی روستایی است و در تمام سطح استان پراکنده است.
وی اظهار داشت: از این تعداد کتابخانه روستایی پنج باب در شهرستان سنندج، پنج باب، کامیاران و شهرستان‌های سقز بیجار و سروآباد هر کدام ۲ باب فعال است و سه شهر بانه، قروه و مریوان فاقد کتابخانه روستایی هستند.
وی اضافه کرد: در زمینه احداث کتابخانه در این سه شهرستان نیز با فرمانداران و بخشداران هماهنگی‌های لازم انجام شده و تلاش می کنیم که به تناسب جمعیت، امکانات و فضا این شهرستان‌ها نیز صاحب کتابخانه روستایی شوند.
مدیرکل نهاد کتابخانه‌های عمومی کردستان گفت: نهاد کتابخانه‌ها یک نهاد بهره‌بردار است و وظیفه تجهیز و تامین نیرو و منابع را برعهده دارد و در این سه شهرستان تاکنون فضایی که تناسب و قابلیت ایجاد کتابخانه روستایی را داشته باشند ایجاد نشده است.
وی یادآور شد: برای ایجاد کتابخانه روستایی تلاش ما کار کیفی است و به جای ایجاد چندین کتابخانه بی‌کیفیت کتابخانه‌ای با تجهیزات و امکانات کامل ایجاد و می تواند خدمات بهتر به علاقه مندان به کتاب و کتابخوانی ارائه دهد.
مخدومی درادامه اظهار داشت: علاوه برکتابخانه‌های نهادی،۹ باب کتابخانه مشارکتی روستایی هم دراستان وجود دارد، ضمن اینکه از مسوولان انتظار می رود ما را در زمینه ایجاد کتابخانه روستایی، فضا و امکانات، منابع کتابخانه‌ای اعم از نشریه و کتاب یاری دهند.
بالندگی فرهنگی روستاییان
وی در ادامه با بیان اینکه تمام تلاش ما این است در مناطقی که مستعد هستند فضای کتابخانه‌ای داشته باشیم، گفت:در برخی از روستاها و مناطقی که فضا و امکانات بوده و کتابخانه روستایی احداث شده است، این مکان علاوه بر فضای کتابخانه‌ای، به پاتوق فرهنگی و اجتماعی روستاییان تبدیل شده است. در برخی از روستاها و مناطقی که فضا و امکانات بوده و کتابخانه روستایی احداث شده است، این مکان علاوه بر فضای کتابخانه‌ای، به پاتوق فرهنگی و اجتماعی روستاییان تبدیل شده است.
مدیرکل نهاد کتابخانه‌های عمومی کردستان افزود: در راستای اجرای عدالت آموزشی منابع کتابخانه‌ای، نهاد کتابخانه‌های عمومی تلاش کرده است در روستاهایی که دارای جمعیت هزار و ۵۰۰ نفر باشند کتابخانه ایجاد کند و این امر به بالندگی فرهنگی روستاییان کمک شایانی می کند.
مخدومی از مسوولان و متولیان فرهنگی خواست در زمینه کتابخانه‌دار کردن روستاها، ایجادعدالت آموزشی درمنابع کتابخانه‌ای، دسترسی روستاییان به کتاب و افزایش فرهنگ مطالعه در میان روستانشینان ما را یاری دهند.
کتابخانه خانوادگی
وی در ادامه اظهار داشت: طی سال‌های گذشته در هر روستایی که برای ایجاد کتابخانه ورود شده، تلاش کرده‌ایم کتابخانه‌ای استاندارد، با کیفیت و با امکانات مطلوب ایجاد کنیم تلاش ما ایجاد کتابخانه خانواده است به این معنی که همه منابع و امکانات آن قابل استفاده باشد.
مدیرکل کتابخانه‌های عمومی کردستان یادآور شد: امروز نگاه به کتابخانه تغییر کرده و فقط یک مکان برای تبادل کتاب نیست بلکه به باشگاه‌های فرهنگی اجتماعی تبدیل شده و براساس آن به مخاطبان سرویس می‌دهد.
وی اضافه کرد: در حال حاضر کتابخانه‌های روستایی استان ۱۰۰ درصد مخزن، سالن مطالعه و بخش کودک و نوجوان دارند و کتابداران و مربیان ارتباط خوبی با قشر جوان داشته و تلاش می‌کنند آنان را به سمت مطالعه سوق دهند.
مخدومی افزود: همچنین در کتابخانه‌های روستایی بویژه کتابخانه‌هایی که مرکزی بوده و چند روستا را پوشش می‌دهند، برنامه‌های مختلف فرهنگی و کلاس‌های آموزشی برای مخاطبان برگزار می‌شود به گونه ای که روستاهای فاقد کتابخانه را جذب خواهد کرد.
کتابخانه‌های سیار
وی در ادامه با بیان اینکه استان کردستان جزو استان‌هایی است که نیازمند کتابخانه سیار روستایی است، گفت: در حال حاضر بجز یک تا ۲ شهرستان، کتابخانه سیار روستایی نداریم در شهرستان قروه با همکاری بنیاد باران کتابخانه روستایی راه‌اندازی شده است.
مدیرکل کتابخانه‌های عمومی کردستان افزود: در قالب کتابخانه‌های سیار ماشین‌هایی به کتاب هایی با موضوعات مختلف و قفسه آرایش شده و روستاهای فاقد کتابخانه این شهرستان را برای ما پوشش می‌دهند.
وی اظهار داشت: در شهرستان کامیاران نیز برنامه‌ریزی‌هایی انجام شده و پیگیر راه‌اندازی کتابخانه سیار روستایی هستیم تا به روستانشیان علاقمند به مطالعه و فاقد کتابخانه خدمات ارائه دهیم.
به نظر می رسد توسعه هر چه بیشتر فرهنگ کتاب و کتابخوانی در جامعه بویژه مناطق روستایی نیازمند همکاری و همراهی نهادها و متولیان فرهنگی بوده و مسوولان فرهنگی می توانند با هم افزایی نقش خود در ارتقای فرهنگ جامعه را دبا احداث کتابخانه در دل روستاها به خوبی نشان دهند.
سی امین دوره هفته کتاب جمهوری اسلامی از ۲۱ تا ۲۷ آبان و با عنوان “ما همانیم که کتاب می‌خوانیم” نامگذاری شده است.
