موسیقی نواحی مازندران؛ پیوند طبیعت با تاریخ و هنر
به گزارش کا 118، موسیقی محلی اگر چه شخصیت، هویت خاص و حال و هوی ویژه منطقه ای را دارد اما هسته آن در بستر موسیقی ملی است و از این رو با وجود تفاوتها، وجوه مشابه زیادی با موسیقی ملی دارد.
موسیقی مازندران با توجه به این قاعده کلی مانند موسیقی محلی دیگر مناطق کشور به عنوان زیرشاخه موسیقی ایرانی برگرفته از فرهنگ، آداب و رسوم و باورهای ایرانی بوده و در عین حال دارای ظرافت و ویژگی منطقهای است.
مازندران به دلیل طول جغرافیایی و حضور اقوام و فرهنگ های متفاوت همچنین همجواری با برخی اقوام و طوایف داخلی و خارجی، از فرهنگ های مختلفی تاثیر پذیرفته به همین خاطر موسیقی این منطقه از نظر ساختاری و ویژگی های قومی پرتعداد و گوناگون است.
موسیقی نواحی مازندران به عنوان بخشی از میراث فرهنگی این استان، علاوه بر جنبههای نشاط و شادابی، پیوستگی عمیقی با شیوه زندگی و معیشت مردم دارد و از مهمترین اجزای فرهنگ این استان شمال کشور محسوب میشود.
در پانزدهمین جشنواره موسیقی نواحی ایران، گروه موسیقی “للـهوا” از مازندران با نواختن سازهای بومی، سنتی و سرنا به اجرای برنامه پرداختند تا مخاطبان را بار دیگر مجذوب صدایی از عمق تاریخ فرهنگ این استان کنند.
یکی از اعضای این گروه موسیقی به کا 118گفت: بیش از ۳۵ سال در موسیقی نواحی مازندران فعالیت میکنم و با ساز للـهوا قطعات مختلف موسیقی را به علاقه مندان آموزش می دهم.
یحیی قدیری افزود: از جمله موسیقیهای بیکلام مازندران “بینجهسما” یا رقص برنج است که زمان شالیکوبی سر خرمن نواخته می شد.
وی اظهار داشت: فاطمه مسکین، نوابه، دل قرار و “لاره توتون جاری” از جمله قطعههای موسیقی فولکلور شرق مازندران است که به صورت زیبا و حزنانگیز نواخته می شود.
قدیری افزود: یکی دیگر از آوازهای موسیقی سازی و آوازی مازندران، موسیقی کتولی است که در میان مردم این سامان سینه به سینه تداوم یافته است.
وی افزود: این آواز به کرد بیات دشتی و حجاز ابوعطا شباهت دارد و بیشتر حین راه رفتن یا کارکردن معمول است و به همین خاطر از ویژگیهای آن “جان” ، “جانا” گفت خواننده است که گویای نفس تازه کردن حین کار است.
این هنرمند موسیقی مازندران گفت: برخی موسیقی کتولی را به قوم کتول (علیآباد) نسبت میدهند اما عدهای دیگر معتقدند که این آواز هنگام چراندن گاو کتول خوانده میشود
کتول نام گاو اهلی و شیرده است که بین روستاییان مازندران از اهمیت فراوانی برخوردار است
این کارشناس موسیقی ادامه داد: آواز کتول در شرق و غرب و مرکز مازندران از نظر فواصل مقامی یکسان بوده و تقریبا مشابه هم اجرا می شود:
کتولی بخوندم مهیار کتوله / کتولی بخوندم مه منزل دوره
کتولی بخوندم بورم ولایت/ شه یار جه دارمبه شیرین حکایت
این نوازه ساز للـهوا گفت:جشنواره موسیقی “لیلم” مازندران در چند سال اخیر تاثیر زیادی در جذب مخاطبان و به ویژه جوانان به موسیقی نواحی مازندران داشته و باعث شده که جوانانی که به سمت موسیقی پاپ رفته بودند به سمت گنجینه موسیقی استان خود برگردند.
وی اظهار داشت: در سال های اخیر اساتیدی مانند ارسلان طیبی، احمد محسنپور و مرحوم ابوالحسن خوشرو نقش ویژه ای در ترویج و توسعه موسیقی نواحی مازندران داشتند.
وی بیان کرد: للـهوا، دوسرکوتن و تشتلاک ساز های اصلی مازندارن بود که پس از آن، کمانچه، دوتار و سرنا هم به آن اضافه شد.
یکی دیگر از اعضای گروه موسیقی نواحی مازندران گفت: از سال ۱۳۸۰ زیر نظر استاد مرحوم ابولحسن خوشرو وارد حوزه موسیقی شدم و در راستای انتقال آن به فعالیت میپردازم.
داوود متولی با اشاره به موسیقی “پنبه”جاری” افزود: یکی از انواع موسیقی نواحی مازندران که به صورت شعرهای تصنیفی خوانده میشود، موسیقی پنبهجاری است که اغلب توسط بانوان هنگام برداشت پنبه و یا شالی خوانده میشد.
این خواننده مازندرانی گفت: در چند سال اخیر به دلیل فعالیت ترویجی استادان بزرگ موسیقی مازندران، میل به شنیدن و خواندن موسیقی این استان به خصوص میان جوانان روبه افزایش است.
وی اظهار داشت: موسیقی نواحی مازندران حزن پنهانی در خود دارد که دست به دست و سینه به سینه به ما رسیده است.
یکی دیگر از اعضای گروه موسیقی نواحی مازندرانی گفت: قطعاتی از موسیقی چوپانی و موسیقی کار مازندران را در پانزدهمین جشنواره موسیقی نواحی اجرا کردیم که مورد استقبال علاقه مندان گلستانی قرار گرفت.
کاوه کاردگر افزود: موسیقی خون و زندگی مردم مازندران جریان دارد که برای هر یک از مشاغل و فصول مختلف، موسیقی خاصی اجرا میشد.
کاردگر افزود: مازندرانیها در زمان کشت برنج و در زمان برداشت محصول، موسیقی خاصی دارند و حتی بعد از برداشت برنج به برکت کسب محصول و درآمدهای حاصل از آن جشنهای شادی برگزار می کنند.
وی اظهار داشت: مردم مازندران با موسیقی مانوس هستند و باید پذیرفت که این موسیقی توسط مردم وحتی زنان حفظ شده است.
بانوی عضو گروه للـهوا مازندران گفت: خوانندگی و موسیقی نواحی ارث مادر و پدرم بوده که از کودکی به من رسیده و همچنان به تداوم آن تاکید دارم.
حرمت یوسفی سوادکوهی افزود: بیش از ۱۸ سال در جشنواره های مختلف اجرا کرده و خوشحالم که توانسته مردم را خوشحال کنم.
این بانوی ۷۳ ساله مازندرانی افزود: شعر قدیمی” جان” که در پانزدهمین جشنواره نواحی ایران اجرا کردم بیان کننده سختی دوران زندگی مادران است و توصیف مادرانی است که بچه خود را به پشت بسته و با وجود سختی فراوان فرزندانشان را با نوازش بزرگ می کردند.
وی بیان کرد: در مدت زمان چند دههای در موسیقی مازندران، جوانان و به ویژه زنان استقبال فراوانی از اجرای من داشتند که نشان دهنده عمق نفوذ موسیقی در این استان است.
پانزدهمین جشنواره موسیقی نواحی ایران دوشنبه شب با حضور هنرمندان موسیقی استانهای کشور به میزبانی گلستان در تالار فخرالدین اسعد گرگانی آغاز به کارکرد و به مدت پنج شب ادامه داد.